Beyaz Saray'ın Yapay Zekâ Haklar Bildirgesi: İlkeler ve Beklentiler

Beyaz Saray Bilim ve Teknoloji Politikası Ofisi (BTPO), "yapay zekâ destekli bir dünya için bir haklar beyannamesi" geliştirmeyi amaçlamasından bir yıl sonra, Ekim 2022'de "Yapay Zeka Haklar Bildirgesi İçin Taslak: Otomatik Sistemleri Amerikan Halkı İçin Çalıştırma" adlı bir teknik inceleme yayınladı [1]. Taslak beş ilkeden ve ilkelerin önemi, ilkelerle ilgili beklentiler ve ilkelerin uygulamaya nasıl dönüştürüleceğini içeren bir teknik yardımcıdan oluşur. Ancak, yasal olarak bağlayıcı bir belge değildir, bu nedenle ilkeler sadece tavsiye niteliğindedir.

Önerilen beş ilke şunlardır:

• Güvenli ve etkin sistemler,

• Algoritmik Ayrımcılık Korumaları,

• Veri gizliliği,

• Bildirim ve açıklama,

• İnsan Alternatifleri, Değerlendirme ve Geri Dönüş [1].

Taslak, bu ilkelerin uygulama kapsamını otomatikleştirilmiş sistemler olarak tanımlar. Bununla birlikte, tüm otomatik sistemler bunlara tabi değildir, yalnızca "Amerikan halkının haklarını, fırsatlarını veya kritik kaynaklara veya hizmetlere erişimini anlamlı bir şekilde etkileme potansiyeline" sahip olanlar bunlara tabidir [1]. Taslağın ekinde, bu otomatik sistemlere bazı örnekler verilmiştir: “gözetleme ve ceza adaleti sistemi algoritmaları, eğitimle ilgili sistemler ve sağlık ve sağlık sigortası teknolojileri” [1].

Taslak, uygulama kapsamına giren otomatik sistemlerin ilkelere uyması için bir takım beklentiler belirlemektedir. Bu beklentiler oldukça geniştir ve her ilke, bazıları ortak olsa da çoğunlukla farklı beklentiler gerektirir. Aşağıdaki şema, her bir beklentinin ilgili ilke altında sınıflandırılmasını göstermektedir:

 

Yapay zekânın sorumlu bir şekilde geliştirilmesini ve kullanılmasını sağlamak için bu ilkeleri ve beklentileri anlamak önemlidir.

Genel olarak taslak, güvenilir ve sorumlu yapay zeka hakkında farkındalık yaratmaya katkıda bulunur. Ancak özellikle özel sektör uygulamalarını etkilemesi açısından yeterli değildir. Özel sektör uygulamalarını etkilemek ve hesap verebilirliği sağlamak için ilave yasal düzenlemelere ihtiyaç vardır.

Yazan : Gamze Büşra Kaya

Referans

[1]“AI BILL OF RIGHTS MAKING AUTOMATED SYSTEMS WORK FOR THE AMERICAN PEOPLE,” 2022. Available: https://www.whitehouse.gov/wp-content/uploads/2022/10/Blueprint-for-an-AI-Bill-of-Rights.pdf